Wednesday, October 29, 2008

HNA EXAM LEH MIZO TAWNG 8th SCHEDULE A DAH

Tunlaiin Mizo tawng 8th Schedule a dah chungchang mi tamtakin an ziak kan hmu a. Mizo tawng 8th Schedule a kan dah theih chuan UPSC leh hmun hrang hrang University ah Mizo subject in a exam theih tawh ang a tih leh a zir theih tawh ang a tih hi a lar hle a.Mizo tawng 8th Schedule a dah chung chang ai mahin Mizo tawngin UPSC ah a exam theih tawh ang a, tih leh University hrang hrangah Mizo tawng a zir theih tawh ang a tih lam zawk kha kan bih chiana ngai hle in a lang.

UPSC ah hian 8th Schedule a tawng awm te kha chuan an mahni tawngin an exam thei ngei mai thei, amaherawh chu hetia kan rin ang leh kan suangtawh ang ngawt chu a ni lo a ni tih hi hriat a tha hle ang. UPSC ah hian mahni hnam tawnga exam hi an awm nual a, amaherawh chu topper ah an lang ngai chuang lo a ni.Khawvel ram changkang zel ah mahni tawng a exam ai chuan saptawng ngei a exam hi an duh zel zawk a ni.Mizo tawng a exam te a theih nih chuan sap tawng Mizo in kan thiam tawh loh sa nak a lai a, kan quality a hniam ngawt ang.Vai tam tak an mahni tawng Hindi emaw a dang te pawh thiam nal tak tak an tam a, mahse examna ah chuan vai tam zawk khuan Hindi in an exam duh hauh lo.A chhan tam tak chu zirlai bu tam tak hi saptawng a nih deuh vek a vang leh vai tawng a zirlaibu a la tlem vang te a ni. Entirnan, Mizo naupangin Civil Service Mains Exam dawn ta se, a subject chu Political Science leh History lo ni ta se, a vaiin Mizo tawngin a ziah a ngai ang a, lehkhabu tha a awm si lo ang a, a buai ngawtin ka ring zawk.Tin, All India Service leh Central Service dang hrim hrima exam bei te tan chuan saptawng ngeia exam hi a fel ber ang a, a hah dam ber bawk ang.Sorkarin hnam hrang hrang in unau nana Civil Service cadre hrang hrang a siam pawh hi saptawng thiam lo tan chuan mi state a hnathawh chu a har hle ang.

University hrang hrangah Mizo subject te pawh zir a ni tawh ang a tiin kan rin thu kan sawi kan sawi leh mai thin.Eight Schedule ah Mizo tawng tel ta pawh nise, University hrang hranga zir tur kher tihna lam a kawk chuang lo a, Eight Schedule-a tel Tamil, Malayalam leh a dangte pawh University tinah a zirna hawn a ni chuang lo.University of Calcutta ah khuan BA ah Lushai Subject hi Honours ah leh General Course atana pawm a nih thu marksheet hnung lamah khuan a in chhu tel ve ran mai a, mahse a tak takah erawh chuan lak tum teh mah ila a theih chuang loh.Second language a tawng chi hrang hrang zir theihte pawh English, Hindi, Bengali, Nepali leh Alternative English te an ni a.Eight Schedule a tawng zawng zawng kha an dah chuang lo a, a lak theih chuang bawk hek loh.Chutiang bawkin University of Madras ah chuan Under-Graduates subject atan Eight Schedule a mi chu sawi loh French, German tih vel daih a ni an zir ni.Chuvangin Eight Schedule a tawng awm kher hi University hrang hrangah an zir kher chuang lo a ni.Mizo tawngte chu University subjectah lak theih te a nih ngai chuan heng NEHU, Manipur University, MZU, Nagaland University leh Assam-a University hrang hrangte bak hian an ‘introduce’ chuangin a rin awm loh.

Chuvangin mi tamtakin beisei taka kan lo thlir ve kan tawng Eight Schedule a dah a nih chuan UPSC leh Central lama hna lakna chi hrang hrangah kan tawng ngeiin a exam theih tawh dawn a tih leh University hrang hrangah kan tawng ngei a zir theih tawh dawn a, chung hunah chuan kan thalai hna nei lo lehkha thiam rual ho tan hna tam tak a awm ang ti zawng a thu lak hi a tul lo hle.Kan thalai lehkhathiam leh a peih tan chuan hna hi a vang lo a ni, taimak leh tumruh hi hna hmuh nan chuan a pawimawh zawk a ni.India ram state hrang hrang leh Central Service leh All India Service examna chi reng renga ti tha tur chuan taimak leh tumruh bakah saptawng thiam ngei hi i tum theuh ang u.

V. Lalengmawia
Venghnuai, Aizawl

2 comments:

Unknown said...

Mizo tawng ngei a lehkha zir theih hi duhthusam ani, topper an omlo toh vel mai mai eng ang a nasa in nge research i beih chu ka hrelo, mahse tun thleng hian engvangin nge kan ram hi a changkan hleihtheih loh kan tihchuan zirlai ten an zirlai awmzia an man tak tak lo, B.A satliah M.A satliah an tam tawh dan hi.Engvangin nge khawchhak ho te sap ho te an chang kan em em, an tawngin an zir,tawng hrim hrim kan thiam duh chuan a hranpa in english zirna ah a zir theih vek.Khawchhak ho pawh english hman tulna an neihchuan an zir leh mai, kan tawng ngei a ka zir theihchuan technology thlengin kan san phah anga,saptawng thiam lo tepawn awlsam takin an chhiar thei ang, an hrethiam ang.Hnam inpum khatna a ni zawk, Assamese nen in tehkhin su...khawchhak holeh sapho ngaihtuah rawh, an tawng ngriin lehkha an zir an changkan em hi.

Anonymous said...

8th Schedule a telh thei tura a kawng a harsat zia en ringawt pawhin a hlu a ni tih chu a hriat a lawm...
Kum tam tak liam hnu hian i post hian nuih a tiza telh telh.