Wednesday, October 29, 2008

COACHING NGE CASH INCENTIVE

Tunlaiin MZP leh MCA in Mizo thalaite All India Service ah leh Central Service lama lut duh te tan a in buatsaihna sorkarin Coaching Centre emaw library tha tawk tak central service lama inbuatsaihte tana tangkai tur din ni se tiin sorkar ah thlen a ni tih Vanglaini ah kan hmu a.Ni e, Mizo thalai te hi all India level ang chi hna ah hian kan lang ngai ta lo hle a, a bik takin UPSC hna lak chi hrang hrang ah te hian kan awm ve ngai ta lo. Thiamna leh in elna a lo sang telh telh a, chu mi karah hman laia civil service officers tam tak thin kha corporate world leh corporate governance avangin civil service lam pawh nasa taka tih tet a ni a, tun laia All India Service leh Central Service a vacancy pawh 300 atanga 400 awrh chauh a ni ta a ni.Kum 1990 chho velah chuan mi 900 vel thleng pawhin lak an ni a, kum 2002 ah erawh chuan mi 286 chiah lak an niHeng avang tak hian kan thalai tamtak pawh hian beidawnna an neih phah fo bawk.Amaherawh chu beidawng lo leh bei tak taka beitu tan chuan kawng a awm zel a, vai lehkha thiam tak tak karah kan Mizo pui ngei pawh rampum huapin merit ah a lang ve thei tho bawk a ni.

Delhi ah khuan Mizo thalai coaching kal an tam em em a, bei tak taka bei erawh chu chhiar tham chauh an ni.Delhi a coaching tha taka kal te leh taima taka bei te chu an hlawhtling ngei thin bawk.Amaherawh chu Delhi a coaching tha a kal ve na tur nei lo tam tak, thiam si leh taima si tam tak kan thalai zingah hian an awm a ni. MNF Ministry hmasa zawk khan Minister zingah hetiang lam a tui tak leh mi taimate ngaihsak tak pakhat a awm a, a ni chuan All India Service kher ni lo, Central Service hrim hrim a Mizo te luh tam a, Delhi tlanga Central Secretariat hmun hrang hranga Mizo te a tam thei ang ber kan in phum luh kha a duh ber pakhat a ni.Tlema mi taima awm a hriat te pawh puih pawh a pui nasa reng a, amah avanga hna sang tak thawk ta te pawh an tam a ni.

Nia, Mizoram tan chuan coaching centre tha tak neih chu thil tha tak a ni ang. Amaherawh chu tu ten nge zirtir ang?. tih kha a ni zawk.A dik tak chuan University a kan mi chhuanawm tak takte hi Civil Service a experiance la nei ngai lo an tam em em a ni.Civil Service chu competitive exam a nih avangin college zirtirtu na zawng tan chuan tih mai mai chi a ni hauh lo.Civil Service syllabus te pawh hi tam tak chu college zirlaiah hian awm lo a tam em em ni.Chuvangin coaching centre pawh chu nei ta pawh ni ila eng ual chu kan ni lo ang.Library tha tak neih erawh chu a tha hle ang.Tun lai a civil service tan tangkai tur tam tak mi naranin kan neih zawh loh te hi nei ta se, zirlai te tan a tha tak tur xerox centre nei ta bawk se, a man pawh tlem a tlawm deuh nise, chu library a lehkhabute chu hawh chhuah phal loh ni se, a duh te chuan xerox mai a se a tha hle ang.Tun laia kan civil service lama kan coaching neih ve te lah hian Brilliant Tutorials atangin emaw a an lak chhawn to tak takin an hralh tho si nen, library changtlung tak neih erawh chu kan thalaite tan thil tangkai ber pawl, Delhi a kalna nei ve lo te tan phei chuan a tha hle ang.

Amaherawh chu thil pakhat, kan sorkar hian UPSC Civil Service a tling te tan hian tun aia a tha zawk cash incentive hi pe tawh se, mi tam tak Prelims a tling Delhi a Coaching kalna tur nei ve zo lo hi an tam em em a. Chuvang hian kan sorkar pawh hian Prelims a vawikhat naa tling te chu Delhi a Mains Exam an in buatsaih ve theihna turin cheng sing nga tal hi chu pe thei se a tha ngawt ang.A vawi hnihna a tling te erawh chu cheng sing thum ah tla thla se , chutiang zelin dan engemaw mumal tak nen cash incentive hi siam se a tha ngawt ang.Aizawla coaching centre neih a, chumi centre atanga Main Exam in puahchah ai chuan Delhi a Main Exam in puahchah chu kan hlawk pui fe zawk dawn a ni.Mizo thalai zingah hian Interview pawh la thleng lo tam tak kan awm a, chung ho kuta kan thalai te dah chu thil tih chi a ni vak lo ang.Delhi a coaching centre tam tak te pawh an zirtirtu te hi Mains tak ngial pawh pass thei lo an tam ve em em a, chung ho in an zirtirna coaching centre te khu that pawh a tha lo reng a ni.Chuvangin coaching centre neih ai chuan sorkar hian Prelims a tling te tan a theih phei chuan cheng sing nga aia tam pawh hi phal ta se kan hlawk pui zawk daih ang

Tin, kan sawi kan sawi bawk a, civil service lam a luh tum te tan hian workshop emaw te hi neih ni ta se, tin, high school atangin zirlai te tan career counselling te hi khawii sikul pawh hian uar ta zawk se a tha hle ang.Matric pass hnu a science subject lak a, MBBS emaw BE emaw zir ngawt hi kan duh tawk mai thin hi a tha lo bawk.A dik tak chuan heng medical graduate leh engineering graduate te hi a thiam thei zawk te an ni a, hman kum a Mizo nula ti tha tak pawk kha medical graduate a nih kha.Tun kan hai lo ang, Civil Service line a kal chu a tha ber a ni, sorkar hnathawk hlawh siamtu pawh Civil Service officer bawk an ni a, kan ram a policy hrang nrang duangtu te pawh heng ho tho hi an ni.Chuvangin tun laia Naga ho ang hian central service lamah hian tan ila thar leh ang u.

UPSC Civil Service a hlawhtling tur chuan taimak te, zir peihte a ngai a, thil dang nen a chawpawlh mai mai chi a ni lo.Hemi piah lamah hian hlawhtling tur chuan pawisa neih a ngai a, pawisa leh sum leh pai neih loh chuan lehkhabu tha kan nei thei lo a, to ve tak tak a ni hlawm nen, Aizawla coaching centre neih ai chuan Prelims a tlingte tana tun ai a tha zawk cash incentive pek hi a tha daih zawk a, tin, Aizawla Civil Service library din chu thil tha a ni ngei bawk ang.

Devron Lalengmawia Vantawl
Champhai Vengthlang

(Published in the Vanglaini Daily and Aizawl Thupuan in August 2004)& Aizawl Post in Sept 2008 !!

No comments: