Wednesday, October 29, 2008

FOREIGN-A HNATHAWH LEH MIZO THALAITE

Hman deuh khan Aizawl chanchinbu pakhatah ‘Foreign-a hnathawh leh Mizoram Economy’ tih ka chhiar a, ka ngaihtuahna a kal thui hle a.A chhan chu Mizote hi rampawna kal chak tak si, kal ngam si lo kan ni.Tawng thuah te, lunglen leh in lam ngaih vangte leh manhi inrin tawk lohna a vangte pawh a ni thei ang.Nia, Mizote chu mahni ram ngaina tak leh hmangaih tak kan ni.Tunlaia kan rama thalai hna nei lo lehkhathiam ho hian Middle East leh khawchhak lam te hi kal dan ngaihtuah se chu kan ram in sum tam tak kan hai luh phah ngei ang.USA leh ram changkang tak tak erawh chu kal a harsat thu kan hre vek si a, chuvangin hna pawh heng Middle East ram hausa deuh deuh ho ah hian a tam hle.

Tunah phei chuan kan sawrkar pawh a in phal zau tawh em em mai a. Foreign atanga pawisa dawn theih zat pawh a ti pung nasa tawh em em a ni.Kan Aizawl khawpui ngeiah pawh Money Transfer-na awl te, Western Union Money Transfer a awm a,a tih zia hle.Tichuan helai kan ram zimte a thla khata tlemte hlawh ai chuan Gulf ram angah te hian kal nachang hria ila chuan kan that pui ngei ang a, tin, phai lam thil vek kan ei leh in leh silh leh fen thlenga kan rin avangin foreign atanga pawisa kan chhungte’n an rawn thawn atang khan kan ram pawisa chu kan hmu let leh zel thei dawn tihna a ni.Non-Resident Indians leh Persons of Indian Origin zingah pawh hian foreign a India mi tam ber chu Kerala mi te an ni.Amaherawh chu heng Arab rama Keralites ho hi saprama vai hausa tak tak angin an hausa ve lo a, amaherawh chu an tam hneh em avangin India ramah heng ho hian pawisa an rawn thawn lut tam ber a ni.

Kerala state-ah khuan Cochin khawpuiin International Airport an mamawh em em thin a, Central sawrkar lahin a pe thei si lova, tichuan Kerala state ministers ho chuan an mi leh sa tamna Middle East ah ‘road show’ an zu nei ta a, kut an dawh tihna a nih chu, khunga Kerala mi lo awm te chuan Cochin International Airport Limited chu hlawh tling takin an siam thei ta a, tunah phei chuan he Airport hi India rama airport lun ber zing a mi a ni tawh a ni.He Airport hi Middle East a Kerala mite siam a ni a, ‘share holder’ an awm a, an share holder te pawh inhlawhfa atanga mi hausa ‘retail chain’ neitu te an ni.Chuvangin keini Mizo te pawh hian he Kerala Model hi zir chiangin kan duh chuan an ni aiin kan fing a ni tih hi i hre reng ang u.Kerala ho hi a lawm India ram kilkhawr ber berah pawh hna thawk peih chu ni.An ni hian kan rama pawisa tam tak hi an ram ah an thawn thin a nih hi.Chutiang bawkin keini pawhin kan peih chuan kan ti ve thei a ni tih hi kan hai tur a ni lo ang.

Kan ram a rethei a, thawh chuah nei lo state kan ni a, India ram ah pawh a pachhe ber kan ni.Ei leh barah kan intodelh lo si a, pawisa lak luhna engmah kan nei bawk si lo,kan tih theih awm chhun chu foreign a inhlawhfa a kal hi a ni ber mai.Tichuan kan rama mirethei anga in sawi te pawh hian an fate pawisa rawn thawn kha Aizawl Dak In puia Western Union Money Transferah an la tawh ang a, US dollar, Omani Rial, Kuwaiti Dinar kan ti puam telh telh tawh mai dawn a ni.

Helai kan ramchhung ringawta ei leh bar leh in tuam hlawmna tur kan zawn chhung chuan kan thalaite hi nakinah an la beidawng ang a, beidawnna khura mihring kan tluk tawh chuan thil buaithlak zo vek tawh thin a ni.Kan sawrkarin thalaite hmakhua ngaiin service industry vela an thawh theih awm tawk tur rampawnah training a buatsaih sak a, hei pawh hi a chhawr tangkai thiam chuan an chhawr tangkai hle.Thla khata cheng sing chuang hlawhte pawh an awm a ni, hlawh mai ni lo sap tawng leh vai tawngte, awmdan mawite an neih phah lehnghal.Mizo nula pakhat pawh Mizorama BA chhuak a ni, a tum ruh em avangin Delhi ah hmun hnih hmun thumah a ‘shift’ in a thawk a, thla khat ah chuan cheng sing chuang daih asin a hlawh ni.Hetiang deuh bawk hian kan sawrkar hian thalaite foreign a an inhlawhna turin khawii Recruitment Agency rintlak tak hi dawr ta se, Mizo thalaite tan Middle East ah inhlawhna tur siam ta se a tha mai thei bawk.Amaherawh chu Middle East a inhlawh a kal tur hian kan sawrkar tih buai ngai kher lovin in hlawhna tur chu a tam em em a ni.Thawk phita sawrkar rin chhan ngawt pawh hi a ni lo.Kan thalai hote hi han kal thla mai se chu thla khat ah pawisa tam tak an rawn thawn thei ngei ang.

Kan ramin thawh chhuah engmah a nei si lova, kan pawisa lah Silchar lamah leh a aia thlangah leh Burma lamah a lut chho reng bawk nen, hetia kan thalaiten foreign-ah hna an thawh chuan an pawisa rawn thawn atang khan mi ram pawisa kan lo hlep ve zel dawn a ni.Foreign a hna thawh tih hian keini chuan sapram leh a chang kangah kan rilru a awm nghal ngawt thin.Ram changkangah chuan vanneih fe loh chuan an ram luh phalna neih a har em em a ni.Khung Arab ram angte chuan Work permit neih pawh a la awlai deuh mai bak ah India mi te inhlawh tur in an tam em em a ni.Chuvangin kan thalai lehkhathiam ho hian sawrkar ringawta in nghat lovin, mahnia tei chhuah ngam te zir ila,India pawisa mai ni lo ramdang pawisa atang hian in tih hauhsak i tum tawh ang u.

No comments: